قوانین مندل در قرن نوزدهم، طی آزمایشهایی که گیاهشناس و کشیش اتریشی، گرگور مندل، بر روی گیاه نخودفرنگی انجام داد کشف شد. مندل حدود ۲۸٬۰۰۰ گیاه نخودفرنگی را پرورش و مورد آزمایش قرار داد، و با کمک تجزیه و تحلیل آماری، قواعد و قوانینی برای برای پیشبینی الگوهای وراثت کشف کرد. مندل نتایج خود را در چهار فرضیه خلاصه کرد:
هر جاندار برای هر صفت خود، ۲ الل دارد که یکی از آنها را از پدر و دیگری از مادرش دریافت کردهاست.
دو الل مربوط به یک صفت ممکن است مشابه یا متفاوت باشند.
از دو الل مربوط به یک صفت، ممکن است یکی از آنها خود را بهطور کامل ظاهر کند (الل غالب)، و دیگری هیچ اثر قابل مشاهدهای از خود بروز ندهد (الل مغلوب).
دو اللی که مربوط به یک صفت هستند، به هنگام تشکیل گامت از یکدیگر جدا میشوند و هر گامت فقط یکی از آنها را دریافت میکند. به هنگام تشکیل سلول تخم نیز، یک الل از گامت نر و یک الل از گامت ماده به اشتراک گذاشته میشوند.
قوانین مندل یا قوانین وراثت نظریههایی ژنتیکی هستند که طبق آنها میتوان نتایج حاصل از آمیزشهای تجربی جانداران را پیشگویی کرد. این قوانین که پایهٔ علم ژنتیک کلاسیک را تشکیل میدهند توسط گرگور مندل کشف شدند